Περιγραφή μαθημάτων

Υπεύθυνη διδασκαλίας: Κωνσταντίνα Δημακοπούλου

Το πρώτο μάθημα του Προγράμματος προσφέρει μια εισαγωγική επισκόπηση στους στόχους, τη φιλοσοφία και τη δομή του μεταπτυχιακού, ενώ παράλληλα εισάγει τους φοιτητές στις βασικές έννοιες της μεθοδολογίας της έρευνας, της βιοστατιστικής και της βιοπληροφορικής.

Οι φοιτητές ενημερώνονται για τις ευκαιρίες συμμετοχής σε ευρωπαϊκά προγράμματα όπως το ERASMUS/CIVIS και αποκτούν πρακτική εικόνα του τρόπου λειτουργίας και των εκπαιδευτικών αξόνων του Π.Μ.Σ. Στο δεύτερο μέρος του
μαθήματος, παρουσιάζονται βασικές τεχνικές ανάλυσης δεδομένων, με έμφαση στην ανάλυση γονιδιακής έκφρασης, τη χρήση βιοπληροφορικών εργαλείων και την κατανόηση βιολογικών δικτύων.

Το μάθημα έχει ως στόχο να θέσει τις βάσεις για την ερευνητική σκέψη, να εξοικειώσει τους φοιτητές με τα ερευνητικά εργαλεία και να τους εισαγάγει στις σύγχρονες μεθοδολογικές και τεχνολογικές προσεγγίσεις που θα χρησιμοποιήσουν καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών τους.

Υπεύθυνη διδασκαλίας: Μαρούσα Κούβελα

Το μάθημα προσφέρει θεμελιώδεις γνώσεις και πρακτικές δεξιότητες για τη συγγραφή και τη δημοσίευση επιστημονικών εργασιών. Οι φοιτητές μαθαίνουν να αναγνωρίζουν τις βασικές κατηγορίες δημοσιεύσεων, να σχεδιάζουν και να εκτελούν μια βιβλιογραφική ανασκόπηση, καθώς και να οργανώνουν μια πρωτότυπη εργασία σύμφωνα με τα πρότυπα της επιστημονικής κοινότητας.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην τεκμηριωμένη συλλογή στοιχείων, τη δομή της επιστημονικής γραφής, καθώς και στην ανάπτυξη της ικανότητας κριτικής ανάγνωσης και αξιολόγησης δημοσιευμένων μελετών. Μέσα από πρακτικά
παραδείγματα, οι φοιτητές εξοικειώνονται με τις απαιτήσεις των περιοδικών και τις βασικές αρχές της δεοντολογίας στη δημοσίευση.

Το μάθημα ενισχύει τις ερευνητικές και συγγραφικές δεξιότητες των φοιτητών, προετοιμάζοντάς τους για τη δημιουργία επιστημονικών εργασιών υψηλής ποιότητας που μπορούν να υποστηρίξουν την ακαδημαϊκή και επαγγελματική τους πορεία.

Υπεύθυνος διδασκαλίας: Δημήτρης Στραβοπόδης

Το μάθημα επικεντρώνεται στις σύγχρονες εξελίξεις της μοριακής και κυτταρικής βιολογίας, με εφαρμογές στην ανάπτυξη νέων φαρμακευτικών παρεμβάσεων. Οι φοιτητές εισάγονται σε προηγμένες τεχνολογίες, όπως οι μικροσυστοιχίες για την ανάλυση γονιδιακής έκφρασης, καθώς και σε βασικές αρχές μεταβολομικής και μεταγραφωμικής. Αναλύονται μοριακοί μηχανισμοί που σχετίζονται με την καρκινογένεση, τον κυτταρικό θάνατο (απόπτωση), τη γονιδιωματική αστάθεια και τη λειτουργία των τελομερών.

Μέσα από τη διδακτική συμβολή καταξιωμένων ερευνητών από το ΕΚΠΑ, το ΙΙΒΕΑΑ και το Ινστιτούτο Φλέμινγκ, το μάθημα παρέχει πολύτιμες γνώσεις αιχμής που συνδέονται άμεσα με την εξατομικευμένη ιατρική, τη βιολογία του καρκίνου και τη φαρμακευτική ανάπτυξη.

Υπεύθυνη διδασκαλίας: Νατάσσα Πίππα

Το μάθημα προσφέρει μια ολοκληρωμένη εισαγωγή στις βασικές αρχές της φαρμακολογίας, της φαρμακευτικής τεχνολογίας και της βιοτεχνολογίας, με στόχο την κατανόηση της ανάπτυξης και μορφοποίησης φαρμακευτικών προϊόντων. Καλύπτονται βασικές έννοιες όπως οι κατηγορίες φαρμακευτικών προϊόντων, η χρήση και σημασία των εκδόχων, η σταθερότητα και οι μορφές χορήγησης φαρμάκων, καθώς και οι φαρμακοκινητικές παράμετροι (ADME).
Παρουσιάζονται επίσης οι σύγχρονες μέθοδοι χορήγησης (π.χ. εισπνευστική, ρινική, διαδερμική), καθώς και case studies που αναδεικνύουν τη διαδικασία ανάπτυξης νέων και γενοσήμων φαρμάκων.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις εφαρμογές της βιοτεχνολογίας και της νανοτεχνολογίας στον σχεδιασμό και την κλινική χρήση νανοφάρμακων, συστημάτων μεταφοράς φαρμάκων και εμβολίων. Μέσα από τη διεπιστημονική προσέγγιση και τη συμβολή εξειδικευμένων επιστημόνων από τον χώρο της φαρμακευτικής, της βιολογίας και της ιατρικής, οι φοιτητές αποκτούν πολύπλευρη γνώση και πρακτική αντίληψη της σύγχρονης φαρμακευτικής επιστήμης.

Υπεύθυνος διδασκαλίας: Θάνος Αναγνωστόπουλος

Το μάθημα εξετάζει τις σύγχρονες εξελίξεις στον τομέα της εξατομικευμένης ιατρικής, εστιάζοντας στις επιστημονικές, τεχνολογικές και κλινικές διαστάσεις της. Μέσα από θεματικές όπως η εφαρμογή της Ιατρικής Ακριβείας στην Ελλάδα, η γονιδιακή θεραπεία, τα δίκτυα στην Ιατρική Ακριβείας και Φαρμακολογία, καθώς και οι πολυ-ομικές προσεγγίσεις (multi-omics), οι φοιτητές έρχονται σε επαφή με τα εργαλεία και τις μεθοδολογίες που οδηγούν στην ακριβή διάγνωση και θεραπεία βάσει του μοριακού προφίλ του κάθε ασθενούς. Η διδασκαλία γίνεται από καταξιωμένους ερευνητές και πανεπιστημιακούς με σημαντική συμβολή στον τομέα της βιοϊατρικής έρευνας και της φαρμακογονιδιωματικής.

Υπεύθυνη διδασκαλίας: Ανδριαννή Χαρπίδου

Το μάθημα εξετάζει ολιστικά τις κλινικές μελέτες, εστιάζοντας τόσο στις επιστημονικές διαδικασίες όσο και στις ηθικές προεκτάσεις τους. Οι φοιτητές μαθαίνουν να διαμορφώνουν ερευνητικά ερωτήματα με βάση διεθνώς αποδεκτά πρότυπα (PICO, FINER) και να σχεδιάζουν ένα πλήρες κλινικό πρωτόκολλο. Παράλληλα, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα βιοηθικής, όπως η ελεύθερη και τεκμηριωμένη συναίνεση, η προστασία των ευάλωτων ομάδων και η ευθύνη απέναντι στον άνθρωπο ως υποκείμενο της έρευνας.

Στο πλαίσιο του μαθήματος αναλύονται επίσης οι κανόνες Ορθής Κλινικής Πρακτικής, η λειτουργία των ρυθμιστικών αρχών (ΕΟΦ/ΕΜΑ), οι διαδικασίες περιοδικών ελέγχων και επιθεωρήσεων, καθώς και ο ρόλος των CROs (Contract Research Organizations) στη στήριξη των κλινικών μελετών. Εξετάζονται ειδικές περιπτώσεις όπως οι δοκιμές σε παιδιά, ηλικιωμένους και ασθενείς με σπάνια νοσήματα, με βάση το σχετικό νομικό και ηθικό πλαίσιο.

Το μάθημα προβάλλει τη συμβολή των κλινικών μελετών στη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης και της ιατρικής γνώσης, αναδεικνύοντας τη σημασία τόσο των θετικών όσο και των αρνητικών ερευνητικών αποτελεσμάτων. Τελικός στόχος είναι η κατανόηση του πλαισίου που εξασφαλίζει την ασφάλεια, την αξιοπιστία και τη δεοντολογική εγκυρότητα κάθε μελέτης.

Υπεύθυνη διδασκαλίας: Βαρβάρα Μπαρούτσου

Το μάθημα καλύπτει τις βασικές αρχές των δύο επιμέρους κλάδων της Φαρμακολογίας, της Φαρμακοεπιδημιολογίας και της Φαρμακοεπαγρύπνησης. Η ύλη του μαθήματος στοχεύει στην εισαγωγή των φοιτητών στις βασικές έννοιες των παραπάνω επιστημών και την κατανόηση του ρόλου τους στην ανάπτυξη φαρμάκων.

Αναλύονται οι μέθοδοι με τις οποίες εκτιμάται η πιθανότητα των ευεργετικών επιδράσεων ή των δυσμενών επιπτώσεων των ευρύτερα χορηγουμένων φαρμάκων σε πληθυσμούς, όπως επίσης και τις φαρμακευτικές αγωγές που θα πρέπει ν΄ ακολουθηθούν κατά περίπτωση σε επιδημιακές νόσους, ακολουθώντας εν προκειμένω διάφορες μεθόδους. Παράλληλα οι φοιτητές μαθαίνουν με ποιο τρόπο μέσω της φαρμακοεπαγρύπνησης παρακολουθείται η διακίνηση των φαρμάκων και ο αποκλεισμός εκείνων που παρουσιάζουν ευρείες ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να κατανοούν το σχεδιασμό και να ερμηνεύουν τα αποτελέσματα μιας φαρμακοεπιδημιολογικής μελέτης, να μπορούν να σχεδιάσουν πρωτόκολλα RWE σύμφωνα με τις απαιτήσεις και τις προδιαγραφές ποιότητας που ορίζουν οι ρυθμιστικές αρχές και να κατανοούν με ποιο τρόπο τα αποτελέσματα των μελετών επηρεάζουν τις αναλύσεις και τα μοντέλα της αξιολόγησης τεχνολογιών υγείας.

Επίσης, το μάθημα αυτό βοηθάει τους φοιτητές να γνωρίζουν το πλαίσιο και τις απαιτήσεις της Φαρμακοεπαγρύπνησης και να μπορούν να εργαστούν πάνω σε μοντέλα πρόληψη βλάβης των ασθενών μέσω της αναγνώρισης, εκτίμησης, κατανόησης, και μείωσης των ανεπιθύμητων ενεργειών των φαρμάκων.

Υπεύθυνη διδασκαλίας: Μαρούσα Κούβελα

Το μάθημα εστιάζει στο ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει την ανάπτυξη και την κυκλοφορία νέων φαρμακευτικών προϊόντων σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Οι φοιτητές γνωρίζουν τις βασικές αρχές και τις απαιτήσεις που θέτουν οι αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές όπως ο ΕΟΦ, ο ΕΜΑ και ο FDA, καθώς και τις διαδικασίες αξιολόγησης που αφορούν την έγκριση και την εποπτεία φαρμάκων.

Στο επίκεντρο της διδασκαλίας βρίσκονται θέματα όπως η ανάπτυξη βιοομοειδών και γονιδιακών θεραπειών, οι ιδιαιτερότητες των μετεγκριτικών μελετών, καθώς και η εξέλιξη των ρυθμιστικών απαιτήσεων για ιατροτεχνολογικά προϊόντα και συσκευές τύπου portable. Μέσα από εισηγήσεις από ειδικούς του χώρου και εκπροσώπους της φαρμακοβιομηχανίας, προσφέρεται μια σύγχρονη και ρεαλιστική προσέγγιση στον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζεται στην πράξη η φαρμακευτική πολιτική και η κανονιστική συμμόρφωση.

Το μάθημα ενισχύει την κατανόηση του ρόλου των ρυθμιστικών αρχών στην προάσπιση της δημόσιας υγείας και προετοιμάζει τους φοιτητές για την ενεργή συμμετοχή τους σε όλα τα στάδια του κύκλου ζωής ενός φαρμάκου, από την ανάπτυξη έως την παρακολούθησή του μετά την κυκλοφορία.

Υπεύθυνος διδασκαλίας: Γιώργος Γουρζουλίδης

Το μάθημα εισάγει τους φοιτητές στις βασικές αρχές της Αξιολόγησης Τεχνολογιών Υγείας (HTA), ενός πολυδιάστατου εργαλείου που χρησιμοποιείται διεθνώς για την τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων στον χώρο της Υγείας. Εξετάζονται οι ομοιότητες και διαφορές των συστημάτων HTA μεταξύ των χωρών, καθώς και οι βέλτιστες πρακτικές εφαρμογής του, με στόχο την αποτελεσματική ένταξη καινοτόμων τεχνολογιών στα συστήματα υγείας.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ρόλο των ασθενών και της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία αξιολόγησης, αναδεικνύοντας την αξία της συμμετοχής τους για μια πιο δίκαιη και αποδοτική κατανομή των πόρων. Μέσα από τη συμβολή ειδικών από τον ακαδημαϊκό και επαγγελματικό χώρο, οι φοιτητές αποκτούν σφαιρική αντίληψη της διαδικασίας HTA και των επιμέρους παραμέτρων της, από την κλινική αποτελεσματικότητα και το κόστος-όφελος, έως τις κοινωνικές, ηθικές και πολιτικές διαστάσεις.

Το μάθημα ενισχύει τις δεξιότητες ανάλυσης και κριτικής αποτίμησης τεχνολογιών υγείας, προετοιμάζοντας τους φοιτητές για συμμετοχή σε εθνικούς ή διεθνείς μηχανισμούς αξιολόγησης και λήψης αποφάσεων.

Υπεύθυνος διδασκαλίας: Αθανάσιος Βοζίκης

Το μάθημα εστιάζει στις οικονομικές και ρυθμιστικές διαστάσεις της φαρμακευτικής πολιτικής, με επίκεντρο την τιμολόγηση και την αποζημίωση των φαρμάκων. Οι φοιτητές γνωρίζουν τις σύγχρονες μεθοδολογίες καθορισμού τιμών, τα μοντέλα αξιολόγησης προστιθέμενης αξίας και τις στρατηγικές που εφαρμόζονται για τη βιώσιμη ενσωμάτωση νέων φαρμάκων στα εθνικά συστήματα υγείας.

Αναλύονται τα ευρωπαϊκά συστήματα τιμολόγησης και αποζημίωσης, ενώ γίνεται ειδική αναφορά στις διαπραγματεύσεις τιμών μεταξύ φαρμακευτικών εταιρειών και κρατικών φορέων. Οι συμμετέχοντες ενημερώνονται για τον ρόλο των Επιτροπών Διαπραγμάτευσης, τις διαδικασίες που ακολουθούνται στην Ελλάδα και τις πρακτικές που υιοθετούνται διεθνώς.

Το μάθημα παρέχει ουσιαστική γνώση για τις προκλήσεις της οικονομικής αποτίμησης των φαρμάκων σε περιβάλλον περιορισμένων πόρων, προετοιμάζοντας τους φοιτητές να κατανοήσουν και να συμμετέχουν ενεργά στη λήψη αποφάσεων που αφορούν την τιμολόγηση και την πρόσβαση στην καινοτομία.

Το μάθημα εισάγει τους φοιτητές στις έννοιες του φαρμακευτικού marketing και της πρόσβασης στην αγορά (market access), οι οποίες αποτελούν κρίσιμες παραμέτρους στη στρατηγική ανάπτυξης και διάθεσης ενός φαρμακευτικού προϊόντος. Μέσα από θεματικές όπως ο καθορισμός του αγοραστικού κοινού, η στρατηγική τοποθέτηση προϊόντων, ο σχεδιασμός marketing plan και η αξιολόγηση των stakeholders, οι φοιτητές αποκτούν πρακτική κατανόηση των σύγχρονων απαιτήσεων της φαρμακευτικής αγοράς.

Το μάθημα αναλύει επίσης τον ρόλο των επαγγελματιών του χώρου και τον τρόπο με τον οποίο οι αποφάσεις γύρω από την πρόσβαση, την τιμολόγηση και την αποζημίωση επηρεάζουν τη συνολική επιτυχία ενός φαρμάκου. Μέσα από σύγχρονες θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις, οι φοιτητές αποκτούν εργαλεία για την ανάλυση της αγοράς και την επιτυχημένη εισαγωγή φαρμακευτικών προϊόντων στο σύστημα υγείας.

Υπεύθυνος διδασκαλίας: Πάνος Σταφυλάς

Το μάθημα εξετάζει πώς η πρόσβαση στο φάρμακο επηρεάζεται από τη θεραπευτική του αξία και την οικονομική αξιολόγηση. Οι φοιτητές εισάγονται στην έννοια της κλινικής αξίας ενός φαρμάκου και τη συμβολή της οικονομικής αξιολόγησης στη λήψη αποφάσεων για την αποζημίωση και τη χρηματοδότησή του. Αναλύονται μεθοδολογίες όπως οι αναλύσεις κόστους-ασθένειας και οι σύγχρονες προκλήσεις εφαρμογής τους σε πραγματικά δεδομένα υγείας.

Ειδική ενότητα αφιερώνεται στα μητρώα ασθενών (registries), τα οποία αποτελούν πολύτιμα εργαλεία για την τεκμηρίωση της αποτελεσματικότητας και της ασφάλειας θεραπειών στον πραγματικό κόσμο. Παρουσιάζονται παραδείγματα και εφαρμογές από την ελληνική και διεθνή εμπειρία.

Το μάθημα ενισχύει την κατανόηση της πολυπαραγοντικής φύσης της πρόσβασης στο φάρμακο και εξοπλίζει τους φοιτητές με τα εργαλεία εκείνα που τους επιτρέπουν να αξιολογούν σφαιρικά τη σχέση κόστους, κλινικού οφέλους και
κοινωνικής ωφελιμότητας.

Υπεύθυνος διδασκαλίας: Χαράλαμπος Καρανίκας

Το μάθημα εξετάζει τις βασικές αρχές των πολιτικών υγείας με έμφαση στο φάρμακο, αναδεικνύοντας τις προσεγγίσεις χάραξης στρατηγικής σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι φοιτητές εισάγονται στις έννοιες της πολιτικής υγείας, των φορέων που τη διαμορφώνουν και των μηχανισμών επίδρασης στη λήψη αποφάσεων.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ρόλο της φαρμακοβιομηχανίας και των συλλογικών της φορέων (όπως ο ΣΦΕΕ και η ΠΕΦ) στην ανάπτυξη πολιτικών για την πρόσβαση, την τιμολόγηση και την αποζημίωση των φαρμάκων. Μέσα από παρουσιάσεις εκπροσώπων της βιομηχανίας, οι φοιτητές αποκτούν εικόνα για τη λειτουργία των οργανισμών αυτών και τη συμβολή τους στον δημόσιο διάλογο για την υγεία.

Το μάθημα ενισχύει την κατανόηση του πολύπλευρου πλαισίου λήψης αποφάσεων στο χώρο της υγειονομικής πολιτικής και αναδεικνύει την αλληλεπίδραση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στη διαμόρφωση του τοπίου της φαρμακευτικής αγοράς.

Υπεύθυνος διδασκαλίας: Κώστας Αθανασάκης

Το μάθημα επικεντρώνεται στην ανάλυση των ευρωπαϊκών συστημάτων υγείας και των διαφορετικών μοντέλων φροντίδας που εφαρμόζονται. Οι φοιτητές εξετάζουν την οργάνωση της αγοράς υπηρεσιών υγείας, τα βασικά υποδείγματα χρηματοδότησης και τις τάσεις που διαμορφώνουν τις πολιτικές υγείας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Παρουσιάζονται συγκριτικά παραδείγματα συστημάτων υγείας, με στόχο την κατανόηση των διαφορών σε όρους προσβασιμότητας, ποιότητας υπηρεσιών και οικονομικής αποδοτικότητας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη διαχείριση των δαπανών υγείας, τις μορφές χρηματοδότησης και τους μηχανισμούς αποζημίωσης.

Το μάθημα ενισχύει την κατανόηση του πλαισίου μέσα στο οποίο σχεδιάζονται και λειτουργούν οι πολιτικές υγείας, προσφέροντας στους φοιτητές τα απαραίτητα εργαλεία για τη μελλοντική συμμετοχή τους σε θέσεις ευθύνης στον τομέα της υγειονομικής φροντίδας.

Υπεύθυνος διδασκαλίας: Κωσταντίνος Συρίγος

Το μάθημα εστιάζει στην κοινωνική διάσταση της υγείας και του φαρμάκου, με έμφαση στις ανισότητες που καταγράφονται στην πρόσβαση, τη φροντίδα και τα αποτελέσματα της θεραπείας. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στις διαφορές που παρατηρούνται στον καρκίνο του πνεύμονα, καθώς και στις πολιτικές πρόληψης και περιορισμού παραγόντων κινδύνου όπως το κάπνισμα.

Στο πλαίσιο του μαθήματος παρουσιάζονται επίσης οι πολιτικές για τα σπάνια νοσήματα, η σημασία των μηχανισμών κοινωνικής στήριξης και οι πρωτοβουλίες που έχουν αναπτυχθεί από δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Οι φοιτητές εξετάζουν το φάρμακο όχι μόνο ως τεχνολογικό προϊόν, αλλά και ως κοινωνικό αγαθό, του οποίου η διάθεση και χρηματοδότηση αντανακλούν ευρύτερες κοινωνικές προτεραιότητες και προκλήσεις.

Το μάθημα συμβάλλει στην κατανόηση του πλαισίου κοινωνικών ανισοτήτων στην υγεία και ενισχύει την ευαισθητοποίηση απέναντι στην ανάγκη για ισότιμη πρόσβαση στη φροντίδα και την καινοτομία.